“Deli Dumrul” Gerçek Oldu…

Değerli arkadaşlar, 1.Temmuz.2016 da Türkiye’nin en uzun köprüsü olan Osmangazi Köprüsünün açılışı yapıldı. 1,2 Milyar dolara mal olduğu söylenen köprüden günde ortalama 40 bin, yılda en az 14,6 milyon aracın geçeceği öngörülmüş, bundan daha az sayıda araç geçerse, eksik kalan sayıda geçiş ücreti (32$) İşletmeci Şirkete Devlet tarafından (yani Köprüyü belki de hiç kullanmamış yurttaşlardan alınan vergilerle) ödeneceği taahhüt edilmiştir…

“Ayaklar arası açıklık bakımından Dünyanın 4.üncü büyük asma köprüsü” diye lanse edilen Osmangazi Köprüsü aslında uzunluk bakımından ilk 200 ‘ e bile giremiyor. Dünyada 10 km. den daha uzun 60 kadar köprü var ve bunların yaklaşık yarısı Çin’de bulunuyor… Dünya’nın en uzun Köprüsü Çin’in 165 km. uzunluğundaki Danyang-Kunshan Köprüsüdür.

Japon Şirketi IHI tarafından inşası 3 yılda tamamlanan Köprü 36 metre genişlikte (3+3 şeritli) 2780 metre uzunluğunda ve Denizden 64 metre yüksekliktedir. İnşaat sırasında kopan bir kablodan ve bu kazanın yol açtığı kısa bir gecikmeden kendini sorumlu tutan ve bileklerini keserek intihar eden onurlu Japon Mühendis Kişi Riyoçi’yi de bu vesile ile saygıyla anmak isterim… Bence bu Köprüye Riyoçi adı verilmesi gerekirdi.

***

Osmangazi Köprüsü tek yön geçiş ücreti bakımından 12 $/km. ile Dünyada açık ara birinci sıradadır; ikinci sırada 7,5 $/km ile Japonya’daki Akashi Köprüsü geliyor. Dünyadaki benzer köprülerde ise geçiş ücreti 2-6 $/km arasında değişiyor. Peki neden fert başına ortalama geliri Gelişmiş Ülkelere kıyasla 4-5 kere daha düşük olan Türkiye’de Köprü geçiş ücreti 2 kat daha yüksek oluyor? Gerçekten de bu durum, Susuz derenin üzerine kurduğu Körpüden geçenlerden 5 akça, geçmeyenden 10 akça alan Deli Dumrul Masalını akla getiriyor.(*)

Değerli arkadaşlar, Köprüden geçiş, körfezi dolanan yolu tam 80 km. kısaltmış ve böylece yaklaşık 2 saatlik zaman kazanılmış oluyor. Orta büyüklükte bir arabanın 1 km. yol masrafını (amortisman, bakım, vergi, sigorta ve yakıt dahil)

P ≈ 0,2+200/y $

formülü ile verebiliriz. Burada (y) arabanın bir ayda yaptığı ortalama yolu (km) gösteriyor. Örneğin, ayda ortalama 1000 km. yol yapan bir arabanın yol masrafı 1 kilometrede P=0,2+200/1000=0,4 dolardır. (ki bunun yaklaşık üçte biri yakıt, üçte biri amortisman, üçte biri diğer masraflardır) Dolayısıyla 80 km. lik bir yol gerçekte 80 x 0,4 = 32 dolara mal oluyor. Bu da tamı tamamına Deli Dumrul’un Köprü geçiş ücretidir… Yani Köprü geçiş ücreti öylesine ayarlanmış ki sürücülerin çoğu ister istemez, 2 saatlik zaman kazancının hatırına Körfezi dolanmayacak, Köprüden geçmeye razı olacaktır. Köprüden günde 40 bin, yılda 14,6 milyon arabanın geçişi yıllık 467 milyon dolar hasılat demektir; dolayısıyla Köprü en geç 3 yıl sonra yani 1.1.2020 den itibaren “altın yumurtlayan tavuk” haline gelecektir… Vergi, sigorta, işletme vs. masrafları çıktıktan sonra yılda net 300 milyon dolar yumurtlayan bir Tavuk…

Elbette bir Çiftlikte “sağmal inekler” olduğu sürece “altın yumurtlayan tavuklar” da olacaktır. J

Sevgilerimle.

D. Ali Ercan


_____________

(*) Kirpik örneğinde olduğu gibi Öz Türkçede r sesi p sesinden önce gelir. Köprü değil, Körpü, Yaprak değil, Yarpak denir..